de herdenking overdacht

Als een oorlog voorbij is, probeert de regio waar die woedde er voor altijd een plaats aan te geven. Zo moesten bij de wederopbouw van de Westhoek begraafplaatsen worden ingepast of nieuwe aangelegd, terwijl verschillende gemeenschappen oorlogsmonumenten lieten optrekken. Ook pelgrims en bezoekers op zoek naar het verleden namen voorgoed een plaats in, en rituelen zoals de Last Post en de IJzerbedevaart.

Die unieke verwevenheid met het oorlogsverleden maakt deel uit van de huidige identiteit van de Westhoek: in deze voormalige frontstreek gaat de oorlog nooit voorbij.

Meer dan een half miljoen slachtoffers zijn van de oorlog in de Westhoek nooit naar huis teruggekeerd. Aan evenveel huistafels bleven evenveel lege plaatsen achter. In 2018 stuurde een wereldwijd publiek daarom stoelen naar het museum, uit meer dan honderd landen waar slachtoffers geboren werden. Samen vormden die op Wapenstilstand 2018 een indrukwekkende installatie.

Deze participatieve herdenking maakte van de stoelen een bijzondere museumcollectie. De Memorial Chairs worden wisselend per drie tentoongesteld, terwijl een digitale presentatie de volledige collectie toont. Bij elke stoel wordt toegelicht waarom en hoe een land aan de inzameling heeft meegewerkt.

Van de Grote Oorlog werd gesteld en verwacht dat hij eens en voor altijd het einde van alle oorlogen zou brengen. Toch kan de tentoonstelling niet anders dan afronden met een draperie van gewapende conflicten die zich sindsdien ergens in de wereld hebben afgespeeld.

Leert de samenleving aan elke nieuwe generatie de oorlog aan? Of is oorlog eigen aan de mens? Wie is verantwoordelijk voor oorlog? Zijn het de soldaten? De generaals die soldaten bevelen, of politici die generaals benoemen? Of zijn het de mensen - wij - die politici kiezen die generaals aanstellen die...

Of om het even, maar anders gesteld: wie heeft de opdracht om oorlog en zijn oneindige verschrikkingen te vermijden? En hoe dat te doen? Het museum roept de vragen op; het is aan het publiek om ze te beantwoorden.

De oorlog verleende aan de Westhoek een nieuwe identiteit als voormalige frontstreek. Sinds 1985 onderschrijft de stad Ieper deze erfenis heel uitdrukkelijk door zichzelf Vredesstad te noemen.

Via Mayors for Peace is Ieper verbonden met duizenden andere steden in de wereld, en elke drie jaar reikt de stad een internationale Vredesprijs uit.

ieper vredesstad