22 april 1915

Aflevering 1 | Georges Lamour

Deze aflevering start op de Franse begraafplaats St. Charles De Potyze. De Franse militair Georges Lamour en zijn vrouw Angèle Plouvier worden geïntroduceerd. Lamour was commandant van een bataljon dat de frontlijn bezette nabij Boezinge waar de eerste gasaanval plaatsvond. Tijdens die aanval raakte hij vermist en zijn lichaam werd nooit teruggevonden… .

Dagboekfragmenten van Lamour en brieven van zijn vrouw, Angèle Plouvier, geven een inkijk in het leven aan en achter het front.

Een portret van het gezin Lamour. Angèle Plouvier zit links en Georges Lamour rechts op een bankje. Tussen hen in zitten hun twee kinderen.

Het gezin Lamour voor de Eerste Wereldoorlog.
Privécollectie Dominque Vitale

Aflevering 2 | Retour à l’envoyeur, destinataire introuvable

Deze aflevering start op het Deutscher Soldatenfriedhof in Langemark. De begraafplaats ligt bij de plek waar de frontlijn lag in 1915, toen voor het eerst chloorgas werd gebruikt. Waarom ging men over tot het gebruik van een massavernietigingswapen?

In deze episode leer je Willi Siebert kennen, een Duitse jongeman die mee de eerste gascilinders opendraaide. De Franse militair Georges Lamour bevond zich ondertussen in het oog van de storm. Zijn echtgenote bleef hem schrijven. Haar brief van 24 april 1915 bereikte echter nooit haar bestemming. Op de envelop kleefde een etiket met de boodschap ‘retour à l’envoyeur, destinataire introuvable’.

Envelop van de brief van Angèle Plouvier gericht aan haar man Georges Lamour  met  daarop een etiket 'retour à l'envoyeur, destinataire introuvable'

De brief van Angèle Plouvier bereikte nooit haar echtgenoot Georges Lamour.
Privécollectie Dominque Vitale

Aflevering 3 | In de Oude Wachte

Deze aflevering start aan de Menenpoort in Ieper, wellicht het bekendste monument van de Eerste Wereldoorlog in België. Op de plek waar de poort nu staat, was er voor de oorlog een café: In de Oude Wachte. Op 22 april 1915 werd de plaats vernietigd door beschietingen. De 28 mensen, hoofzakelijk burgers, die op dat moment schuilen in de kelders van het café komen om het leven.

Ondertussen dreef het gas door de straten van de nabijgelegen dorpen. In zijn herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog schreef Maurice Quaghebeur over ‘zijn’ Boezinge, net voor en tijdens de eerste gasaanval.

Vooroorlogs zicht op de Menenpoort. Links zie je café in de Oude Wachte. Dit is een voorbeeld van een stereofoto. Met een stereoscoop, vergelijkbaar met een viewmaster, kon je deze foto in 3D bekijken.

Vooroorlogs zicht op de Menenpoort. Links zie je café in de Oude Wachte. Dit is een voorbeeld van een stereofoto. Met een stereoscoop, vergelijkbaar met een viewmaster, kon je deze foto in 3D bekijken. Klik op de foto om het beeld te vergroten.
© Antony d'Ypres - Collectie In Flanders Fields Museum, Ieper

De tot puin herleide herberg in de Oude Wachte, gezien vanop de hoek Menenstraat-Kauwekijnstraat, mei 1915

De tot puin herleide herberg in de Oude Wachte, gezien vanop de hoek Menenstraat-Kauwekijnstraat, mei 1915.
Collectie In Flanders Fields Museum, Ieper

Aflevering 4 | Een ongeopende brief

Deze aflevering start op New Irish Farm Cemetery, een Britse verzamelbegraafplaats met meer dan 4700 graven. Vanop die plek kijk je uit over het historische slagveld dat ontstond na 22 april 1915. De Duitse troepen konden door de gasaanval oprukken tot dicht bij de stad Ieper. De geallieerden zetten een tegenaanval in.

Angèle Plouvier en haar kinderen blijven Georges Lamour schrijven tot in 1918, maar de brieven keerden telkens terug… . De correspondentie werd doorgegeven van generatie op generatie. Die ene, speciale brief die als een van de eerste terugkeerde, werd nooit geopend. Tot nu.

Een portret van Angèle Plouvier.

Een portretfoto van Angèle Plouvier.
Privécollectie Dominique Vitale

Interessante linken

  • Deze podcast kwam tot stand in relatie tot de tijdelijke tentoonstelling “For Evermore. Begraafplaatsen van de Eerste Wereldoorlog”. Deze tentoonstelling staat stil bij de Commonwealth, Franse, Belgische, Duitse en Amerikaanse begraafplaatsen. Die herbergen niet alleen de geschiedenis van de doden die er zijn begraven, ze hebben ook een eigen verhaal te vertellen: over hun ligging, hun totstandkoming en geschiedenis, hun aanleg en architectuur. Een prikkelende presentatie combineert unieke objecten en persoonlijke verhalen. Nog tot 18 februari 2024 te bezoeken in het In Flanders Fields Museum.
  • Veel van de voorgelezen tekstfragmenten zijn afkomstig uit “De Geschreven Oorlog”, een anthologie van de Eerste Wereldoorlog waarin 366 teksten geschreven tussen 1914 en 1940 werden samengebracht. Het zijn teksten van schrijvers die de oorlog zelf hebben beleefd en/of die later sterk betrokken waren bij de herdenking ervan. Je kan het boek kopen in de museumshop.
  • Het kenniscentrum van het In Flanders Fields Museum bestudeert de Eerste Wereldoorlog en deelt die kennis met het publiek op allerlei manieren. Als bezoeker kan je er de uitgebreide bibliotheek raadplegen of de collectie bestuderen. Je kan er terecht met een vraag, een familieverhaal, een schenking,… . Vele verhalen die je hoort in de podcast zijn enkel mogelijk door de schenkingen en verhalen van de vele mensen die er dagelijks langskomen. Meer informatie en openingsuren vind je op deze pagina.
  • De Namenlijst is een inclusief register van alle slachtoffers, een lijst waarop plaats is zowel voor burgers als voor militairen, ongeacht hun nationaliteit, zowel voor Belgen die in eigen land of daarbuiten omkwamen als voor niet-Belgen die hier om het leven kwamen of dodelijk verwond raakten om vervolgens elders te sterven.

Meer informatie of een vraag: contacteer ons.

Credits

  • Verteller: Sebastien Dewaele
  • Geïnterviewden: Piet Chielens, Pieter Trogh
  • Stemacteurs: Kobe Chielens, Lieselotte De Keyser
  • Scenario en productie: Karel Dierickx, Anne-Sophie Moerman
  • Sound design en mastering: Jordan Hudson
  • Coördinatie: Stephen Lodewyck (IFFM), Anke De Veirman